10. rocznica śmierci Tadeusza Różewicza

10. rocznica śmierci Tadeusza Różewicza

Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 r. w Radomsku, jako czwarty z pięciu synów Stefanii Marii zd. Gelbard i Władysława Różewicza. Uczęszczał do Gimnazjum im. Feliksa Fabianiego w Radomsku, w którym uzyskał małą maturę. Wybuch wojny pokrzyżował i przerwał jego starania o przyjęcie do Liceum Leśnego w Żyrowicach i szkoły Marynarki Handlowej w Gdyni.
Młody Różewicz podjął pracę jako goniec i magazynier w Kreishauptmannschafcie w Radomsku, potem jako pracownik magistracki w kwaterunku, w końcu został uczniem stolarskim w Fabryce Mebli Giętych Thonet.
W 1942 r. wstąpił i został zaprzysiężony w AK pod pseudonimem „Satyr”. Trafił do oddziałów leśnych, walczył od czerwca 1943 r. do początków listopada 1944 r. na terenie powiatów radomszczańskiego, koneckiego, włoszczowskiego, opoczyńskiego i częstochowskiego. Równocześnie tworzył – pisał wiersze i prowadził pismo „Czyn Zbrojny”.
Tuż po wojnie Tadeusz Różewicz mieszkał w Częstochowie, gdzie poznał Juliana Przybosia, który ściągnął go do Krakowa. Młody poeta zdał tam maturę i został studentem historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studiów jednak nie ukończył.

Różewicz przyjaźnił się z reprezentantami neoawangardy krakowskiej: Tadeuszem Kantorem, Jerzym Nowosielskim, Andrzejem Wróblewskim, Andrzejem Wajdą. W 1950 r. udało mu się wyjechać na rok do Budapesztu. Po powrocie, nie mając szans na własne mieszkanie, przeniósł się do Gliwic, gdzie poślubił Wiesławę Kozłowską (z którą przeżył później 75 lat) i doczekał się dwóch synów: Kamila i Jana.
Poeta bardzo dużo podróżuje: w 1956 r. wyjeżdża do Mongolii, rok później do Paryża, a w kolejnym roku do Chin (w ciągu kilkunastu lat spędzonych w Gliwicach ponad 20 razy wyjeżdżał za granicę). W 1968 r. przenosi się do Wrocławia, w którym pozostaje kolejne 46 lat swojego życia – aż do śmierci.
Tadeusz Różewicz
zmarł 24 kwietnia 2014 r. we Wrocławiu, ale nie został tam pochowany. Zgodnie z ostatnią wolą poety, który był miłośnikiem Karkonoszy – jego prochy zostały złożone na maleńkim cmentarzu tuż przy kościele Wang, sprowadzonym do Karpacza w 1842 roku z norweskiej miejscowości Vang.

Najważniejszym, najbardziej znanym i ceniony dziełem Tadeusza Różewicza jest Kartoteka dramat z 1960 r. Na uwagę zasługują też inne dramaty poety: Grupa Laokoona (1962), Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja (1964), Wyszedł z domu (1965), Śmieszny staruszek (1965), Stara kobieta wysiaduje (1969), Akt przerywany (1970), Rajski ogródek (1971), Na czworakach (1972), Białe małżeństwo (1975), bardzo kontrowersyjne Do piachu (1979), Pułapka (1982), Kartoteka rozrzucona i Palacz (1997); zbiory opowiadań: Opadły liście z drzew (1955), Przerwany egzamin (1960),Śmierć w starych dekoracjach (1970), Wędrówka wędrowca (1975), Te kwiaty (1983), Flagi (2013); około 60 zbiorów wierszy i poematów, w tym prekursorskie Echa leśne (1944), tomiki Niepokój (1947, tu też Ocalony), Czerwona rękawiczka (1948), Srebrny kłos (1955, tu m.in. Przepaść), Formy (1958, tu List do ludożerców), Zielona róża (1961, wyd. wraz z Kartoteką), Głos Anonima (1961, tu Et in Arcadia ego), Nic w płaszczu Prospera (1962), Duszyczka (1977), Zawsze fragment (1996), Zawsze fragment. Recycling (1998, nagroda Nike), Matka odchodzi (1999, nagroda Nike), Nożyk profesora (2001, nagroda Nike), Wyjście (2004, nagroda Nike), Nauka chodzenia. Gehen lernen (2007), Kup kota w worku. Work in progress (2008).

Powiatowa Biblioteka Publiczna w Opolu Lubelskim

Download PDF