Józef Czechowicz
(ur. 15 marca 1903 w Lublinie, zm. 9 września 1939 w Lublinie)
- polski poeta awangardowy dwudziestolecia międzywojennego, członek i jeden z założycieli grupy poetyckiej „Reflektor”; w latach 30. skupił wokół siebie wyraźne grono młodych poetów zaliczanych do II Awangardy (m.in. Stanisław Piętak, Bronisław Ludwik Michalski, Józef Łobodowski).
Aktywny uczestnik życia literackiego Lublina (autor wielu utworów lirycznych poświęconych miastu), redaktor kilkunastu czasopism (przede wszystkim literackich i dziecięcych), a także pracownik Polskiego Radia, dla którego pisał słuchowiska radiowe.
Tworzył lirykę nastrojową, oniryczną i wizyjno-historyczną, stosował fonostylistykę, lubił asyndeton. Chętnie sięgał do obrazów i motywów mitologicznych, baśni i magii („Hi;dur, Baldur i Czas”). Doświadczenia i wspomnienia swojego dzieciństwa ujmował w utwory o charakterze sielankowym, tworząc poetycką Arkadię. Rytmika wielu utworów była pokrewna pieśni ludowej, którą dobrze znał m.in. dzięki wyjazdom do rodziny żyjącej na wsi. Zafascynowanie folklorem pozostało u Czechowicza na całe życie – był prawdziwym znawcą i propagatorem sztuki ludowej. Interesował się w szczególności wycinankami, lubił też stylizować swój ubiór na ludowo. Jeden z dodatków do „Ziemi Lubelskiej”, którą redagował, poświęcił sztuce ludowej. Od 1932 roku pracował również jako redaktor naczelny „Kuriera Lubelskiego”.
W 1933 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie redagował między innymi pisma dla dzieci i młodzieży: „Płomyczek” i „Płomyk”, a także był redaktorem naczelnym „Miesięcznika Literatury i Sztuki”. W 1938 roku wraz z Ludwikiem Fryde stworzył czasopismo „Pióro”.
W ostatnich swych utworach stał się wyrazicielem katastrofizmu, wyrażając w nich przeczucie rysującej się na horyzoncie tragedii, niepewność i niepokój. Współredagował ukazujące się w Lublinie pisma awangardy literackiej m.in. „Reflektor”. W tym czasopiśmie miał miejsce jego debiut literacki – „Opowieść o papierowej koronie”. Swoje wiersze publikował również w „Kwadrydze” i w „Drodze”.
Zginął 9 września 1939 roku, w zakładzie fryzjerskim, w czasie bombardowania Lublina.
Wybrane publikacje:
„Kamień”, Lublin 1927;
„Dzień jak co dzień”, Wiersze z lat 1927, 1928, 1929, Warszawa 1930;
„Ballada z tamtej strony”, Warszawa 1932
„Stare kamienie” (wspólnie z F. Arnsztajnowa), Lublin 1934;
„W błyskawicy” Poezje, Warszawa 1934;
„Nic więcej”, Warszawa 1936;
Czasu jutrzejszego, 1937, wyst. Warszawa Teatr Narodowy 1939;
„nuta człowieka”, Warszawa 1939.
